Especialistas en psicolingüística, sociolingüística e lingüística cognitiva de 13 países reúnense en Vigo

En total, participan nesta cita arredor de 60 expertos e expertas de 13 países, converténdose o congreso nunha importante oportunidade para intercambiar coñecementos, enfoques de traballo e experiencias previas, así como para formar o alumnado de posgrao da Facultade de Filoloxía e Tradución que traballa no eido da lingüística e nos estudos ingleses, hispánicos, galegos e de tradución e interpretación.

Nos tres días que dura o congreso terán lugar 34 relatorios de investigadoras e investigadores de Alemaña, Australia, Canadá, Dinamarca, Eslovaquia, España, Estados Unidos, Noruega, Países Baixos, Polonia, Portugal, Suecia e Suíza. En total, como explican dende o comité organizador, o congreso recibiu sesenta propostas de gran calidade que abordan o procesamento dende a perspectiva sociolingüística (convención, estereotipos, pronuncia, etc.), psicolingüística (recoñecemento, memoria, percepción, etc.) e informática (machine learning). Algúns destes traballos céntranse en linguas maioritarias (inglés, chinés, castelán, portugués europeo e brasileiro, italiano, alemán, xaponés, polaco, checo, etc.) pero outros achegan novas investigacións sobre linguas minoritarias como o quechua ou o māori, grupos bilingües en Porto Rico, Cataluña ou Reino Unido, grupos de aprendices, ou usuarios e usuarias de linguas de signos. O congreso é, pois, “de gran valor dentro do campo da lingüística a nivel tipolóxico (diversidade e universalidade) así como a nivel metodolóxico, xa que todos os traballos empregan métodos empíricos de vangarda, como eye-tracking, EEG, etc.” explica o profesor David Tizón, responsable do comité local.

Tras conferencias plenarias

O VALP6 arrancou este mércores co acto de benvida e tras el, a primeira das tres conferencias plenarias programadas, a de Hans-Jorg Schmid, catedrático de Lingüística Inglesa Moderna na LMU de Munich (Alemaña), experto nunha ampla gama de campos da lingüística, como a teoría lingüística, a lingüística cognitiva, a semántica léxica, a sintaxe, a formación de palabras, a pragmática, a sociolingüística e o cambio lingüístico. Na súa intervención falou sobre o papel que xoga o individuo, a comunidade e o arraigo cognitivo na variación da linguaxe.

Mañá xoves a conferencia plenaria correrá a cargo de Montserrat Comesaña, psicolingüista e membro do Centro de Investigación en Psicoloxía (CIPsi, Universidade do Minho). O foco do seu traballo radica na organización e o procesamento das representacións léxicas en primeiras e segundas linguas/linguas estranxeiras, os seus fundamentos cognitivos e neuronais, e como a organización cognitiva da linguaxe cambia ao longo da vida das e dos falantes. Unha característica representativa da súa investigación é a combinación de métodos para o impacto dos factores léxicos e subléxicos no recoñecemento visual de palabras e a produción e procesamento de oracións.

Finalmente, no terceiro e último día do congreso intervirá Natalia Levshina, profesora titular na Radboud University de Nimega (Países Baixos), que recentemente publicou o libro Communicative Efficiency: Language Structure and Use, no que mostra como as e os usuarios da lingua minimizan o esforzo de procesamento e articulación ao elixir diferentes formas de transmitir a súa mensaxe.

Tres días para explorar as complexidades das linguas e comunidades lingüísticas

O feito de acoller en Vigo este foro internacional permite, segundo recala o profesor Tizón, “reunir de maneira inter e transdisciplinar investigadoras e investigadores teóricos e profesionais dunha variedade de disciplinas que van dende a lingüística cognitiva, a psicolingüística e a sociolingüística ata a neurolingüística”. Ao longo dos tres días exploraranse as complexidades das diferentes linguas e comunidades lingüísticas e poderá realizarse unha actualización “metodolóxica e científica do grupo de investigación LVTC e o Instituto Lingua da UVigo”, como apunta TIzón. Paralelamente, este foro axudará a incrementar o grao de internacionalización do persoal investigador, tanto o que se atopa en período de formación, como o consolidado, grazas ao intercambio de coñecementos entre investigadores e con conferenciantes plenarios de prestixio internacional procedentes de diversas universidades.

Os nexos entre psicolingüística e a sociolingüística variacionista

O congreso naceu en 2011 en Chester (Reino Unido) co obxectivo de reunir os campos da psicolingüística e a sociolingüística variacionista. Os seus impulsores partían da base de que tradicionalmente a variación lingüística fora competencia da sociolingüística (variacionista), mentres que os traballos sobre o procesamento da linguaxe eran competencia da psicolingüística e a ciencia cognitiva. “Esta aparente división”, explica David Tizón, “púxose en cuestión debido a que os traballos en sociolingüística recorren agora a técnicas experimentais, e os traballos en psicolingüística comezaron a prestarlle atención aos datos naturalistas (e eminentemente variables)”. Ao converxer os intereses destes dous campos, engade, “xurdiron novas preguntas sobre a relación entre a variación lingüística e a cognición social, por exemplo: Como se almacena a variación lingüística na nosa mente? Como se relacionan o lingüístico e o extra lingüístico? Cal e a mellor forma de modelar estas conexións?...”

Por outra banda, o investigador tamén destaca que como sub-disciplinas lingüísticas relativamente recentes, a psicolingüística e a lingüística cognitiva actuais comprenden unha ampla gama de enfoques e teorías. O principal interese compartido entre ambas sub-disciplinas é a investigación da linguaxe como un instrumento para organizar, procesar e transmitir información. “Moitos dos puntos converxentes entre ambas resultan de particular interese para os proxectos desenvolvidos dentro da nosa Universidade de Vigo e, concretamente, na Facultade de Filoloxía e Tradución e o novo Instituto Lingua relacionados con gramática cognitiva, adquisición de linguas, tecnoloxías aplicadas á linguaxe, psicolingüística, lingua de signos, fonética experimental, etc”. Neste sentido, destaca Tizón, “a actualización neste campo perseguirá a consecución dun dos obxectivos do grupo que solicita a axuda: mellorar a compoñente de transferencia do coñecemento” e este congreso, polo tanto, está aberto tamén a outros grupos sociais, como psicólogos, científicos, educadores ou técnicos de políticas lingüísticas das administracións locais e autonómicas.